Các phương pháp sản xuất tinh dầu
Tinh dầu thường được sản xuất bằng phương pháp lôi cuốn hơi nước, ép lạnh hoặc dùng dung môi. Hiện này, sản lượng tinh dầu ngày càng tăng nhờ cải tiến công nghệ, giá thành nhờ vậy trở nên cạnh tranh. Tuy nhiên, thị trường vẫn có rất nhiều tiềm năng.
Tinh dầu được sản xuất như thế nào
Có ba phương pháp chính thường được dùng để sản xuất tinh dầu: chưng cất lôi cuốn hơi nước, ép lạnh và trích ly bằng dung môi. Sự phổ biến của ba phương pháp này do giá thành rẻ, dễ gia công lắp đặt máy móc. Ngoài ra, phương pháp trích ly bằng CO2 siêu tới hạn cho tinh dầu chất lượng rất tốt, nhưng quy trình phức tập và rất đắt đỏ.
Chưng cất lôi cuốn hơi nước
Tinh dầu thường được chiết xuất bằng phương pháp chưng cất dùng hơi nước. Các loại tinh dầu phổ biến như oải hương, bạc hà… đều được chiết xuất bằng phương pháp này. Nguyên liệu thực vật thô, bao gồm hoa, lá, gỗ, vỏ,… được cho vào thiết bị chưng cất cùng với nước. Khi nước sôi, hơi nước đi qua vật liệu thực vật, cuốn theo các hợp chất dễ bay hơi. Hơi đi qua hệ thống ống làm mát, ngưng tụ trở lại thành chất lỏng trong một bình chứa. Tuỳ thuộc vào tỉ khối, tinh dầu sẽ nổi lên trên hoặc chìm xuống dưới. Hầu hết các loại dầu được chưng cất trong một quy trình duy nhất. Ngoại lệ, Dầu Ylang-Ylang (Cananga odorata), mất gần một ngày (22 giờ) để hoàn thành quy trình chưng cất phân đoạn.
Nước được thu hồi từ quá trình chưng cất được gọi là hydrosol, có thể được bán như một sản phẩm riêng. Các loại nước dưỡng ẩm phổ biến là nước hoa hồng, nước hoa oải hương, nước hoa cam neroli.. đều từ hydrosol. Việc sử dụng hydrosol trong mỹ phẩm ngày càng tăng do chi phí thấp hơn nhiều so với tinh dầu nhưng vẫn có thể quảng cáo trên nhãn thành phần.
Ép lạnh
Hầu hết tinh dầu họ cam quýt được chiết xuất bằng phương pháp cơ học. Vỏ cam quýt chứa một lượng lớn tinh dầu, chi phí trồng và thu hoạch nguyên liệu tương đối thấp nên giá thành tinh dầu khả rẻ. Tinh dầu chanh hoặc cam là phụ phẩm của ngành công nghiệp nước ép nên có giá còn rẻ hơn. Hiệu suất của phương pháp này thấp hơn so với chương cất. Tuy nhiên, tinh dầu ép lạnh cho số lượng chất có hoạt tính cao hơn nhiều. Một điều thú vị, trước khi phát hiện ra phương pháp chưng cất, tinh dầu được chiết xuất bằng phương pháp ép lạnh.
Chiết xuất bằng dung môi
Hầu hết các loài hoa đều chứa rất ít dầu, thành phần hóa học của chúng chứa rất nhiều chất dễ bị biến tính bởi nhiệt . Các dung môi như hexan hoặc ethanol thường được sử dụng cho quá trình chiết xuất. Chất chiết xuất từ hexan và các dung môi kỵ nước khác được gọi là concrete, là hỗn hợp của tinh dầu, sáp, nhựa và các thành phần thực vật ưa lipid (tan trong dầu). Quá trình tinh chế sẽ tách sáp và các thành phần khác ra khỏi tinh dầu.
Bộ phần nào của cây được dùng để sản xuất tinh dầu?
Tinh dầu có nguồn gốc từ các bộ phận khác nhau của thực vật. Một số, như dầu cam, có nguồn gốc từ bất kỳ bộ phận nào của cây. Danh sách này cho thấy những bộ phận nào của cây tạo ra các loại tinh dầu sau đây:
Bộ phận của cây | Tinh dầu |
Quả | Đinh hương, Đỗ tùng |
Hạt | Hạnh nhân. Hồi, Hạt cần tây, Thì là, Nhục đậu khấu |
Vỏ cây | Quế đơn, Quế (Cinnamon), Xá xị |
Gỗ | |
Củ | Gừng, Nhân sâm |
Lá | Húng quế, Nguyệt quế, Quế (Cinnamon), Xô thơm, Khuynh diệp. Sả chanh, Tràm trà, Hoắc hương, Bạc hà, Thông, Hương thảo, Bạc hà lục, Xạ hương, Lộc đề xanh |
Nhựa cây | Hương trầm, Nhựa thơm |
Hoa | Cúc la mã, Xô thơm, Đinh hương, Phong lữ, Bài hương, Lài, Oải hương, Manuka, Kinh giới, Hoa cam, Hoa hồng, Ylang-Ylang (Ngọc lan tây) |
Vỏ quả | |
Rễ | Nữ lang |
Bài viết được Trian Green Herbal biên dịch từ specialchem